In aanloop naar het Webinar Taakdelegatie van Otherside at Work en TriageExpert kwam ik een prachtige uitspraak over Taakdelegatie tegen. In december 2020 werd voor het afscheid van Kees van Vliet (directeur van de NVAB) het symposium ‘De Bedrijfsarts 2040’ georganiseerd. Tijdens dit symposium gaf hij aan dat taakdelegatie niet meer weg valt te denken. Hij zei daarbij het volgende: “Tekort aan bedrijfsartsen zal er ondanks alle goede initiatieven wel blijven. Wees niet bang voor taakdelegatie, maar pak de kans om daar iets moois en goeds van te maken.” De laatste zin kan wat mij betreft zo op een tegeltje!
Schrikbarende uitstroom bedrijfsartsen
Kees van Vliet legt in zijn toespraak de vinger op de zeer plek. Er is nu al een tekort aan bedrijfsartsen; de wachttijd voor een consult bij een bedrijfsarts loopt vaak al op tot 6 weken. Alleen al voor het inplannen van een Probleemanalyse is dat niet werkbaar. Dit probleem zal de komende jaren alleen maar erger worden. De populatie van bedrijfsartsen is namelijk sterk aan het vergrijzen en veel van hen bereiken de komende jaren de pensioengerechtigde leeftijd. In 2016 waren er in Nederland ongeveer 1.800 bedrijfsartsen, naar verwachting zal dit aantal in 2028 gehalveerd zijn. In 2036 is er nog maar een derde van deze groep over. Door een landelijke campagne is er de laatste drie jaar gelukkig weer meer instroom in de opleiding tot bedrijfsarts, maar dat is nog steeds onvoldoende om de verwachte uitstroom te compenseren.
Ambitie voor de toekomst
Tijdens het symposium gaf Kees aan dat bedrijfsartsen voor een bredere doelgroep willen worden ingezet. “In 2040 richt de bedrijfsarts zich op functioneren en bevorderen van participatie. Voor werknemers in loondienst, voor zelfstandigen, voor vrijwilligers en voor schoolverlaters met een beperking die op zoek zijn naar een baan”.
Daarnaast willen bedrijfsartsen al heel lang meer aandacht aan preventie besteden. Tot nu toe komt deze ambitie onvoldoende van de grond. Bijna alle tijd wordt opgeslokt door verzuimbegeleiding. Zolang er niets aan het tekort wordt gedaan, zal er ook niets aan het takenpakket van de bedrijfsarts veranderen en blijft de inzet voor preventie en andere doelgroepen toekomstmuziek. Voor veel bedrijfsartsen is dat frustrerend; het werk blijft of wordt daardoor routinematige. Met het gevaar dat nieuwe bedrijfsartsen gedesillusioneerd afhaken.
Taakdelegatie staat vol in de aandacht
Zoals beschreven is het probleem nijpend. Niet voor niets zie je dat steeds meer arbodiensten voor taakdelegatie kiezen om efficiënter gebruik van de beschikbare tijd van bedrijfsartsen te maken. Parallel hieraan zie je dat deze manier van werken in een rap tempo professionaliseert. Niet alleen heeft de NVAB haar standpunt ten aanzien van taakdelegatie de afgelopen 2 jaar maar liefst 3 x geüpdatet, maar ook nog eens op veel punten uitgebreid. In 2020 is taakdelegatie bij preventieve taken toegevoegd en is er een goede beschrijving gekomen voor het delegeren van taken aan artsen die wel of niet in opleiding zijn tot bedrijfsarts (supervisie). Daarnaast heeft het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid opdracht gegeven voor een onderzoek naar taakdelegatie en taakherschikking en de ontwikkeling van de Werkwijzer Taakdelegatie. Dit laatste document geeft veel praktische tips voor het onderzoeken en implementeren van taakdelegatie en is een handzame aanvulling op het visiedocument van de NVAB.
Taakdelegatie is uitdagend
Lees je het “Standpunt delegatie van taken door de bedrijfsarts en supervisie” van de NVAB en de Werkwijzer Taakdelegatie dan kan de moed je in de schoenen zinken. Er zijn veel voorwaarden waar Taakdelegatie aan moet voldoen. Eerlijk gezegd is dat ook terecht. Het delegeren van taken door bedrijfsartsen mag niet te kost van zorgvuldige sociaal-medische begeleiding gaan. Werknemers hebben recht op goede begeleiding. Daarnaast moet je er voor zorgen dat aan alle voorwaarden voor taakdelegatie wordt voldaan. Regelmatig wordt in plaats van voorwaarden zelfs het woord ‘vereisten’ gebruikt. De basis voor taakdelegatie is wat dat betreft in steen gebeiteld. Zijn de voorwaarden voor Taakdelegatie onvoldoende geborgd, dan kan de bedrijfsarts tuchtrechtelijk op fouten van een gedelegeerde worden aangesproken.
Ook bij de (her)certificering van arbodiensten speelt taakdelegatie een steeds grotere rol. Heb je als arbodienst voor taakdelegatie gekozen, dan zal in de audit steeds meer aandacht aan de kwaliteit van de werkprocessen worden besteed.
Tot slot moet je er goed op letten dat de privacy net zo scherp wordt bewaakt, als een bedrijfsarts dat zelf zou doen. Al met al zijn er dus veel aspecten waar je rekening mee moet houden als je taakdelegatie gaat implementeren.
Pak kansen met taakdelegatie
Taakdelegatie is niet voor elke bedrijfsarts of arbodienst weggelegd. Het takenpakket van een delegerende bedrijfsarts verandert. Veel tijd gaat in de begeleiding van gedelegeerden zitten en dat moet je als arts wel leuk vinden. Dat is immers niet waar je primair voor bent opgeleid. Ik ken echter veel bedrijfsartsen die taakdelegatie hebben omarmd en met hun ‘medische unit’ een soepele en zorgvuldige manier van werken hebben neergezet. En daar bovendien heel veel plezier aan beleven.
De documenten van de NVAB en het Ministerie van SZW geven het kader aan, maar zijn geen handleidingen. Voor elke arbodienst is de implementatie maatwerk. Binnen het kader van de voorwaarden valt gelukkig veel te kiezen, waardoor je taakdelegatie aan kunt laten sluiten op je eigen werkwijze en identiteit als arbodienst.
De implementatie van taakdelegatie is niet simpel, maar er zijn gelukkig veel instrumenten waar je gebruik van kunt maken. Door alle ontwikkelingen in de markt en onderzoeken kun je bij de implementatie van taakdelegatie terug vallen op veel praktijkvoorbeelden. Otherside at Work en TriageExpert hebben samen veel ervaring met het structureren van werkprocessen binnen arbodiensten en taakdelegatie in het bijzonder. Samen met klanten kunnen wij van taakdelegatie iets moois en goeds maken!
Aanmelden voor het Webinar Taakdelegatie van Otherside at Work en TriageExpert