Is de gezamenlijke interpretatie van de 'Beleidsregels De zieke werknemer' een schijnoplossing?
Sinds de publicatie van de beleidsregels 'De zieke werknemer' door de Autoriteit Persoonsgegevens (2016) is er veel onduidelijkheid ontstaan hoe de werkgever (en werknemer) invulling kunnen geven aan hun verplichtingen bij verzuim. De strakke visie van de Autoriteit Persoonsgegevens ondermijnt en frustreert helaas de gezamenlijke verantwoordelijkheid van werkgever en werknemer bij re-integratie.
Diverse partijen als OVAL en de NVAB hebben zich ingezet om samen met de AP tot een werkbare interpretatie van de privacy regelgeving te komen. Dat is tot nu toe niet gelukt. Een bredere groep heeft vervolgens onder regie van het ministerie van SZW gewerkt aan een gezamenlijke interpretatie van de Beleidsregels. Deze is uiteindelijk op 27 juli 2018 op Arboportaal gepubliceerd.
In mijn eerdere blog: "Is dit alles? Een weinig praktische interpretatie van verzuim en privacy" heb ik mijn kanttekeningen bij het eindresultaat gezet. Probleem is namelijk dat de AP geen actieve input voor deze interpretatie heeft geleverd en deze ook niet onderschrijft. Nergens op de site van de AP zul je een verwijzing naar dit stuk vinden.
Een korte samenvatting van de eerdere blog: de centrale oplossing in de interpretatie gaat niet werken. Ook als de werknemer uit eigen initiatief en dus geheel vrijwillig aangeeft welke deeltaken en deelfuncties hij nog uit kan voeren, dan mogen daar zonder tussenkomst van de bedrijfsarts/arbodienst geen afspraken over worden gemaakt en vastgelegd. De uitleg botst namelijk met een nadere uitleg van de AP zelf in een brief van 22 november 2017:
"Het standpunt van de AP is dat de werkgever niet zonder tussenkomst van de bedrijfsarts mag vragen welke taken de werknemer nog wel kan uitvoeren.
De achterliggende gedachte is dat een werknemer al binnen de grenzen van de wet verplicht is om volledig mee te werken aan zijn re-integratie. Van de werknemer mag niet ook nog worden verwacht dat hij aangeeft welke (deel)taken, (deel)functies of werkzaamheden hij zou kunnen verrichten. Zou dit wel het geval zijn, dan wordt de werknemer - die financieel afhankelijk is van de werkgever - geforceerd worden om zijn eigen beperkingen en mogelijkheden vast te stellen en de uitkomst daarvan aan de werkgever te communiceren. Dat laatste is niet de taak van een werknemer en kan enkel onafhankelijk worden vastgesteld door tussenkomst van een bedrijfsarts."
Vooral het laatste stukje is interessant: het is dus niet de taak van de werknemer om zijn eigen beperkingen en mogelijkheden vast te stellen, daar is altijd een bedrijfsarts voor nodig. Wat een ongelofelijke betutteling! Dit gaat ook totaal voorbij aan feit dat vervolgens in een consult aan de werknemer zelf wordt gevraagd wat hij nog wel denkt te kunnen! Mooi is dat de NVAB van mening is dat werkgever en werknemer wel degelijk een goed gesprek moeten kunnen voeren over mogelijkheden en beperkingen.
Gelukkig was ik niet de enige met kritiek op het Arboportaal-document. Ook de Algemene Werkgeversvereniging Nederland vond de gezamenlijke interpretatie problematisch:
"Omdat SZW hiermee feitelijk in het midden laat of de werknemer verplicht is om zelf aan te geven wat zijn functionele mogelijkheden zijn, biedt de nadere uitleg dus geen duidelijkheid over de vraag of de beleidsregels wel aansluiten bij het wettelijk kader. Maar gelet op de uitgebreide sanctiemogelijkheden die de AP heeft zullen waarschijnlijk weinig werkgevers geneigd zijn om met een beroep op de wet de beleidsregels op dit punt te negeren. Dit betekent dat de onduidelijkheid voortduurt en in de praktijk de beleidsregels een belemmering blijven vormen voor het re-integratieproces. Hier zijn werkgevers noch werknemers bij gebaat."
Alhoewel ik de inspanning van alle betrokken partijen waardeer, ben ik van mening dat het einddocument alleen maar tot meer verwarring leidt. Ik merk dat er nu ook mensen zijn die er vanuit gaan dat de AP haar visie heeft bijgesteld. Nogmaals: dat is dus niet het geval!
Moet de oplossing uit de politieke hoek komen?
In een nieuwsbrief van de netwerkorganisatie van arbodienstverleners Kwaliteit op Maat kwam ik nieuws tegen dat een ander licht op de 'gezamenlijke interpretatie' werpt en inzicht geeft in mogelijke ontwikkelingen:
“Maandenlang heeft een ad hoc werkgroep - met onder meer KoM, Oval, NVAB, FNV en VNO/NCW - op het ministerie overlegd. Oogmerk was een meer werkbare interpretatie van de AP-beleidsregel, zeg een gezamenlijke verklaring, dusdanig dat de AP deze niet als strijdig met haar regelgeving zou kunnen zien.
Tijdens het proces groeiden - niet alleen bij ons - zorgen of dit helpt voor verzuimbeleid en re-integratie. Juridisch en anderszins is de interpretatie van de AP te bediscussiëren. In de politiek ontstonden twijfels, mede door een werkgeverslobby. Minister Dekker (rechtsbescherming) heeft beloofd voor eind november de Kamer te informeren over “.. aanpak, zo nodig door middel van nieuwe wetgeving” van een reeks aspecten als “de verwerking van gezondheidsgegevens van werknemers in geval van ziekte”. Aldus besloten KoM en uiteindelijk alle deelnemers géén handtekening te zetten. Het document heeft dus de merkwaardige status van ‘gezamenlijke uitleg in afstemming’"
Zie het document op Arboportaal dus vooral niet als een definitieve handleiding. Het gaat uiteindelijk dus om een document waar wel input voor is geleverd, maar dat uiteindelijk onvoldoende draagvlak heeft bij zowel de deelnemers, als de AP.
Ik heb al eerder aangegeven dat er alleen een definitieve oplossing mogelijk is als de uitzonderingen voor de verwerking van persoonsgegevens bij verzuim in de Uitvoeringswet AVG worden uitgebreid. Neem daarin op dat werkgever en werknemer het over mogelijkheden en/of mogelijke (sub)taken mogen hebben en afspraken ten aanzien van werkhervatting mogen verwerken zonder tussenkomst van bedrijfsarts/arbodienst, maar dat de werknemer conform de Arbowet het recht heeft de bedrijfsarts/arbodienst te consulteren als hij twijfelt of advies wenst. In dat geval worden afspraken opgeschort tot er een advies van de bedrijfsarts/arbodienst is. De bescherming die de AP wenst voor kwetsbare werknemers is namelijk al geregeld door de vrije toegang tot de bedrijfsarts, verankerd in de Arbowet. De overige werknemers zijn uitstekend in staat om het 'goede gesprek' met werkgever aan te gaan.
Tot slot hoop ik dat er achter de schermen door meer partijen dan KoM, Oval, NVAB en VNO/NCW wordt gelobbyd voor een wetswijziging. Alhoewel de FNV heeft meegewerkt aan de gezamenlijke interpretatie twijfel ik sterk of ze zich hard maken voor een wetswijziging. Het zal waarschijnlijk een moeizaam traject worden, maar het is nodig om een einde aan alle verwarring te maken.